Hoe kan school een traumatische ervaring zijn?
Als ouder is het vaak moeilijk voor te stellen dat school een bron van trauma kan zijn. In eerste instantie verwacht je niet dat het schoolsysteem zulke effecten kan hebben, vooral omdat andere kinderen zich lijken aan te passen. Maar als je kind signalen afgeeft zoals spanning, buikpijn, slecht slapen, overprikkeld zijn, of weerstand om naar school te gaan, kan dit wijzen op onderliggende stress. Ook gedragingen zoals stilvallen, neerslachtigheid en vermijding van (het woord) school en/of schoolomgeving zijn belangrijke tekenen.
Wanneer stress zich opstapelt, raakt je kind ‘vol’, waardoor er geen ruimte is voor een verdere gezonde ontwikkeling. Het kind staat vaak letterlijk stil. Dit kan ertoe leiden dat het in een overlevingsmodus komt, waar het lichaam reageert alsof het trauma ervaart, zelfs al lijken de dagelijkse situaties op zichzelf niet traumatisch. Langzaam herken je als ouder misschien dat er meer aan de hand is, maar het kan lastig zijn om precies te benoemen wat. Angst en twijfel kunnen hierbij een rol spelen: wie luistert naar je zorgen? Wat wordt er van jou als ouder verwacht? Er worden diagnoses gesteld waarop de hulpverlening wordt ingezet. Aanpak is veelal gericht op het doel, het kind zo lang mogelijk op school te houden waardoor het trauma verergerd.
In de praktijk wordt vaak bepaald wat wel of niet als ernstig genoeg wordt gezien om traumatisch te zijn, zonder voldoende oog voor wat het kind werkelijk voelt. Het is daarom belangrijk om de signalen van het kind, zoals intuïtie en lichamelijke reacties, serieus te nemen en te gebruiken als basis voor verdere stappen.
Bij House of LIFE werken we vanuit de kennis en de stem van het kind. We volgen hierbij de volgende stappen:
Ontspanning, veiligheid en vertrouwen
Bij schooltrauma is het essentieel dat een kind zich weer veilig voelt en vertrouwen kan opbouwen in de volwassenen die hem of haar begeleiden. Vaak is er sprake van overprikkeling, waardoor het belangrijk is om eerst rust te creëren en ontspanning te bevorderen. Druk wordt weggehaald en er is geen moeten. Via spel, creatieve activiteiten en beweging helpen we het kind om weer tot zichzelf te komen.
Aansluiten bij het kind
We zijn alert in wat zich aandient tijdens de contactmomenten en geven ruimte voor wat nodig is. Wat werkt voor jouw kind? Wat voelt het? Wat vindt het leuk of moeilijk? Door deze benadering krijgt het kind een beter beeld van zichzelf, wat het zelfvertrouwen vergroot.
Nieuwsgierigheid stimuleren
We prikkelen de nieuwsgierigheid van het kind door aan te sluiten bij bestaande interesses en nieuwe onderwerpen te introduceren. Dit helpt om de intrinsieke motivatie te herstellen, zodat de natuurlijke leerdrang van het kind weer naar voren komt.
Schoolwerk op maat
Geleidelijk wordt schoolwerk opnieuw geïntroduceerd, afgestemd op de behoeften van het kind. Dit kan beginnen met spelenderwijs leren, afhankelijk van de leeftijd. We werken met thema’s om het leren gestructureerd en creatief te benaderen, waarbij het kind zelf ruimte krijgt om initiatieven te nemen. Specifiek creëren we denk- en speelruimte om zo het kind een stevige basis te geven.
Voorzichtig stappen richting school
In samenwerking met het kind, ouders en de school kijken we naar wat haalbaar is om de stap terug naar school te maken. We volgen de signalen van het kind en bouwen de schoolconditie rustig op. De signalen kunnen zijn dat het kind weer ruimte ervaart en initiatieven neemt, het over school kan hebben, nieuwe dingen wil aangaan, het zelf aangeeft weer naar school te kunnen en willen. Leidraad in het opbouwen van schoolconditie is de aandacht voor de executieve functies die van belang zijn voor de schoolgang.
Afstemming en flexibiliteit
Het hele proces is afgestemd op de signalen en behoeften van het kind. We evalueren regelmatig of de volgende stap haalbaar is en passen het plan indien nodig aan. Regelmatig, indien passend, zoeken we de interactie op met andere leerlingen binnen House of LIFE, zodat ze van elkaar kunnen leren en sociale contacten blijven onderhouden, vergelijkbaar met de sociale omgeving op school, maar dan in een kleinere en veiligere setting. De samenwerking met ouders, collega’s en andere hulpverleners speelt hierbij een belangrijke rol. Samenwerking met ouders, collega’s en andere zorgverleners is cruciaal om het kind op een gezonde en veilige manier te begeleiden in dit proces.’