Hoe kan zoiets als school traumatisch zijn?

Als ouders herken je in eerste instantie niet de ernst omdat je trauma niet meteen zou koppelen aan school. Je ziet dat andere kinderen meekomen in het systeem en je verwacht of er wordt verwacht dat jouw kind hierin ook mee kan gaan. Je bent op zoek naar wat er aan de hand is omdat je signalen van je kind opvangt zoals: spanning, buikpijn, slecht slapen, overprikkeld, ‘vol’, ‘op slot gaan’, weerstand om naar school te gaan, sterk reageren op het woord of de omgeving van school, neerslachtig, nergens zin meer in hebben. Signalen die voortkomen uit onderliggende stress.

De stress loopt op, je kind raakt vol, er kan niets meer bij. Er is geen ruimte meer voor gezonde ontwikkeling. Het kind staat vaak letterlijk stil door in de weerstand te gaan. Zaken die op zich al stressvol zijn, maar over het algemeen niet traumatisch, stapelen zichzelf op. Hierdoor gaat het lichaam in een overlevingsstand staan en reageren vanuit traumareacties. (Zie hieronder het filmpje ‘Window of Tolerance’.)

Je gaat op zoek, er volgen mogelijk diagnoses waarop de hulpverlening wordt ingezet. De aanpak van school en hulpverlening sluit niet aan waardoor het trauma verergert. Na een bepaalde tijd (of al veel eerder) krijg je als ouders misschien een onderbuik gevoel. Er is meer aan de hand, maar je kunt je vinger er niet op leggen. Mogelijk speelt angst een rol. Wie luistert er naar mij als ouder? Wie neemt het serieus? Wat wordt er verwacht van mij als ouder? Bij weerstand van mijn kind, ‘gewoon’ even aanpakken en doorzetten? Je voelt dat dit niet de oplossing is, maar je weet ook niet hoe het anders moet.

In de praktijk wordt er bepaald wat voor een kind wel of niet ‘erg genoeg’ is om traumatisch te zijn. Daarin wordt voorbij gegaan aan wat het kind werkelijk voelt en ervaart van binnen. De stem van het kind wordt niet of te weinig gehoord in deze situaties. Betrokkenen die besluiten nemen en handelen naar eigen inzicht en kennis op basis van observaties, gesprekken en onbewuste aannames. Als we meer gebruik maken van de kennis van het kind die voortkomt uit gevoel, intuïtie en lichamelijke signalen en deze serieus nemen, kunnen we eerder uitkomen bij de bron van wat er nu aan de hand is.

De kennis en de stem van het kind is het uitgangspunt bij House of LIFE waarbij we de volgende stappen in afstemming volgen:

Ontspanning Veiligheid en vertrouwen

Bij schooltrauma is het van groot belang dat het kind zich weer veilig voelt en vertrouwen op kan bouwen in de volwassenen die hem begeleiden. Er is vaak sprake van overprikkeling en stress waardoor het van belang is om eerst weer ruimte te creëren door middel van het leren ontspannen. Om deze reden halen we eerst de druk eraf. Er is geen moeten. Dit doen we door middel van spel, creatieve en/ beweegactiviteiten. Het belangrijkste is dat de leerlingen weer tot zichzelf kunnen komen en zich ontspannen voelen.

Aansluiten bij wie het kind is

Door alert te zijn in wat zich aandient tijdens de contactmomenten, hier op in te spelen en ruimte voor te geven, willen we aansluiten bij wie het kind is. Wie ben je? Wat werkt voor jou? Wat voel je? Wat vind je leuk? Wat vind je moeilijk? Het kind krijgt zo meer een beeld van zichzelf waardoor het zelfvertrouwen wordt versterkt.

Nieuwsgierigheid Prikkelen

We stimuleren nieuwsgierigheid, zowel binnen bestaande interesses als nieuwe onderwerpen, om zo de intrinsieke motivatie te vergroten en weer ‘aan’ te krijgen. Hierdoor kan hun natuurlijke manier van leren weer meer op de voorgrond komen.

Schoolwerk in Eigen Vorm

Geleidelijk introduceren we schoolwerk, afgestemd op de behoeften van de leerling. Een eerste stap hierin is vaak het aanbieden van educatie in spelvorm afhankelijk van de leeftijd. We werken met thema’s om het leren op een creatieve manier te structureren waarin we de leerling denk- en speelruimte geven om eigen initiatieven uit te werken.

Stapje richting School – schoolconditie opbouwen

Samen met de leerling, ouders/ verzorgers en school, kijken we naar wat haalbaar is en hoe we voorzichtig stappen weer richting school kunnen zetten. We volgen de signalen van het kind waarop we kunnen inschatten of we een stap kunnen zetten. De signalen kunnen zijn dat het kind weer ruimte ervaart en initiatieven neemt, het over school kan hebben, nieuwe dingen wil aangaan, het zelf aangeeft weer naar school te kunnen en willen. Leidraad in het opbouwen van schoolconditie is de aandacht voor de executieve functies die van belang zijn voor de schoolgang.

Afstemming en Flexibiliteit

Gedurende het hele proces staat afstemming op en met de leerling centraal. We evalueren regelmatig of de volgende stap haalbaar is en passen waar nodig aan. Dit kan betekenen dat we een stap terug doen als de omstandigheden veranderen of we te snel zijn gegaan. Regelmatig, indien passend, zoeken we de interactie op met andere leerlingen binnen House of LIFE, zodat ze van elkaar kunnen leren en sociale contacten blijven onderhouden, vergelijkbaar met de sociale omgeving op school, maar dan in een kleinere en veiligere setting. De samenwerking met ouders, collega’s en andere hulpverleners speelt hierbij een belangrijke rol.